Ondertussen heb ik wat bijgelezen. Het hotel (bijvoorbeeld) waar we nu verblijven, was lange tijd weeshuis. (Een groot ‘uithangteken’ boven de entree uit 1854 herinnert daaraan.) Daarvóór was het een abdij: het (hoe kan het ook anders) St.-Bonifatiusklooster (760-1580).
Monniken hebben Nederland aan de blub ontrukt. Vooral in deze
hoek; ook elders kom je ze tegen als droogleggers, inpolderaars, landwinners. Ze woonden tot 1580 in het Dokkumer klooster, het jaar waarin dit soort onderkomens
verviel aan de Staten van Friesland, om vervolgens uit de geschiedenis te verdwijnen.
In het jaar daarvoor had Dokkum zich aangesloten bij de Unie van Utrecht en
daarmee de Spaanse koning afgezworen ten gunste van de Republiek-in-wording.
De stad was er niet echt zonder kleerscheuren vanaf gekomen. In
1572 werd het ‘voor ontrouw aan de koning’ bestraft door de stadhouder Caspar di Robles op
gezag van Filips II: de zogeheten ‘Waalse Furie’ legde meer dan 200 panden in
de as. Hieraan herinnert een infobord bij ‘het gotische huis’ aan de
Boterstraat 8. Behalve dit pand bewaart ook het huidige Abdijhotel nog een
gotische vleugel binnen het centrale gedeelte. Andere stukken klooster verdwenen mop voor mop naar de overbuur: de (inmiddels protestantse) Grote of St-Martinuskerk moest namelijk verhoogd en
uitgebreid worden: in elke strijd met een geloofsachtergrond zullen religiegebonden
gebouwen het ontgelden. Niks nieuws.
Vandaag staat een fikse wandeling op het programma ter
verkenning te voet van Dokkum en ommelanden. Morgen fietsdag.
Eerst de oude vesting. In 1581-1582 werd het havenstadje
voorzien van een omwalling (bolwerken) met bastions op zes punten. Wie weet
kwamen de Spanjaarden op revanche. Deze versterkingvormt nu een beeldbepalend
element. Er blijkt veel te zien binnen de oude (soms hellende) straatjes,
al dan niet in het zicht van vaarten en singels.
Na 1925 kwam de eerste bebouwing aan de overkant van de wallen
tot stand. En eenmaal buiten het historisch centrum blijkt er veel ruimte te
zijn voor ‘groen’. In een van de lommerrijke hoeken bevindt zich de St-Bonifatius-
of Brouwersbron. Overigens moet ook in het oude klooster het Bonifatiuswater
gevloeid hebben: mogelijk uit een ader van de ‘tobbe’ verderop. Op de huidige Markt
wordt daaraan herinnerd. Uiteraard is het opmerkelijk dat ergens zoet water spontaan
opborrelt in een zoute of op zijn minst brakke omgeving.
Tegenover de (hoofd)bron van de Angelsaksische heilige bevindt
zich sinds het Processiepark. Het plan hiervoor kwam in 1853 van pastoor
J.G. Demes, en in 1926 vond de eerste St.-Bonifatiusbedevaart-nieuwe-stijl
plaats. Op het terrein bevindt zich sinds 1993 een ‘waadplek’, waardoor het
water uit de geneeskrachtige grote bron stroomt.
Het park herbergt sinds 1934
de Bonifatiuskapel, een in romaanse stijl opgetrokken bouwwerk, ontworpen door
de in Den Bosch zeer bekende architect H.W. Valk, die ook tekende voor het huis
van onze achterburen.
De 14 kruiswegstaties zijn er in 1936 geplaatst op
initiatief van Titus Brandsma.
Voorlopig even voldoende Bonifatiusherinneringen. De route voert
ons door bosjes en weidegebied naar Wouterswoude, dan wel Wâlterswâld. De zon
is doorgebroken, wat het lopen in een straffe wind veraangenaamt. We rusten en
gebruiken wat bij een ‘melktappunt’ (zelfbediening), kopen er een pak
pannenkoekenboekweitmeel kijken naar de Friese stamboekkoeien op stal en gaan
verder. Onderweg blijkt het hier nog een goede gewoonte iedereen die passeert -
jong en oud - te groeten. Gelukkig blijft ons een ontmoeting met Piet Paulusma
bespaard.
Weidse
blikken, leeg hooiland en weidegebied, Bijna leeg, want schapen zijn er in
overvloed, alleen vallen die niet zo op. Veel paddenstoelen onderweg, met name
vliegenzwammen. Op een beschutte plek eten we een boterham.
Via een
lange omtrekkende beweging komen we in de middag uit op de Harddraversdijk.
Daar is het nu rustig vanwege de werkzaamheden aan de weg door firma Sjouke
Dijkstra. Spontaan lees ik Sjoukje; misschien haar broer. Of neef.
Vlakbij
is de bieb met een leescafé, waar we een half uur lang verpozen en de
koffie/thee voor niets uit de machine gehaald mag worden. Als ik hier zou wonen (wat buiten mijn woonplaats een vaste gedachte is) - om de hoek is een flink en fris seniorenkwartier - ging ik hier dagelijks
langs voor de uitgebreide leeshoek. Wat een bijna gewijde rust! En dan verder
richting de Markt en het Abdijhotel.
’s Avonds
gaan we er - zonder een aanloop in de gelagkamer - aan tafel in het restaurantgedeelte.
Ik bestel als hoofdgerecht harder: een vis die je elders niet op de kaart vindt.
Ze wordt gevangen in de Waddenzee en op enkele plaatsen in de Zeeuwse Delta. De
kok laat zich weer van zijn beste kant zien. Ook het nagerecht komt uit de
streek: een plankje met zes soorten Friese kaas. De wijn - ook bij de vis
genuttigd - komt uit Zuid-Italië: een milde primitivo. Rood bij vis lijkt
vloeken in de kerk: ‘me frega’, zeggen ze in het land van herkomst, ‘kan mij
wat bommen’. Het zuidelijke rode en het noordelijke blanke blijken een prima
combinatie. Ik neem mij voor om a.s. vrijdag bij de visboer na te gaan of ook
in onze contreien harder aan te voeren is. Of anders heek, ook al zo’n ‘vergeten’
(?) vis: ‘Dokkum inspireert’. Dat lijkt me een mooie pay-off voor het VVV hier.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten