Klein Portugal

Ongeveer 22 jaar geleden maakten we kennis met een verschijnsel dat ik later 'Klein Portugal' zou gaan noemen. Na de vlucht Amsterdam - Lissabon haalden we de huurauto op waarna het richting Sintra ging, de oude koningsstad. Van daar kriskrasten we omhoog naar Porto.

Er waren meer toeristen op pad en je kon ze gemakkelijk herkennen aan het type wagen: klein, wit en voorzien een sticker RentCar. Wat jaren later zou dat plakplaatje verdwijnen, want de aanwezigheid ervan maakte de auto inbraakgevoelig.

We zagen onderweg ook bezoekers die dat hele stuk met de eigen auto hadden afgelegd. Een enkele landgenoot, wat meer Duitsers en vooral Luxemburgers. Dat kleine land leek oververtegenwoordigd. Tot in de kleinste gehuchten kwamen we ze tegen, die gele nummerplaten. Al snel bleek dat het om Portugezen ging die in het Groothertogdom woonden en werkten. Dat moesten er dan toch wel erg veel zijn! We vroegen ernaar bij de mensen in wier huis we onderweg via het Turismo (VVV) onderdak vonden. En inderdaad bleken veel van hun landgenoten in Luxemburg te wonen.

Vanaf 1960 trokken Portugezen naar Luxemburg waar behoefte was aan extra arbeidskrachten. Tien jaar later kwam de mogelijkheid tot ‘gezinshereniging’ wat tot een volgende toestroom leidde. Die toelatingspolitiek van de overheid moest ervoor zorgen dat het om nieuwkomers ging die snel zouden aarden. Die kans was het grootst met mensen uit een katholieke omgeving. En die waren in Portugal te vinden.

Anno nu is officieel 16,5% van de Luxemburgse bevolking van Portugese origine. Het gastland is met die 80.000 personen tellende gemeenschap een soortement 'Klein Portugal' geworden. Mogelijk gaat het in totaal om 100.000 mensen.

De aanwezigheid van zo'n groot percentage latijnen in dit 'germaanse' land is op een aantal vlakken merkbaar. Zo rijden er bestelwagens rond van bedrijfjes met waarvan de eigenaar Pereira of Dos Santos heet. In de steden zijn Portugese cafés en eethuizen.

Op maandag 10 februari lopen in Clerveaux we vanuit de Rue de la Gare via een trap omhoog naar het witte kasteel annex stadhuis van het stadje. Aan het begin van die opgang staan drie brievenbussen met Portugese familienamen.

Clerveaux telt nog geen 5.000 inwoners. Na een wandeling in het kleine centrum lopen we tegenover genoemde brievenbussen een middelgrote supermarkt binnen voor wat water en frisdrank. 'Het doet me denken aan het soort winkeltjes in Spanje', zegt mijn vrouw direct bij binnenkomst. Qua omvang en ‘opbouw’ is er een sterke gelijkenis. Ik waan me ineens duizenden kilometers ver weg. Bij nadere beschouwing zitten we in een exotisch hoekje van 'Klein Portugal', compleet met eigen wijn, koekjes en stapels stokvis. Voertaal en muziek zijn Portugees. Ik betaal de kleine aankoop en besluit vóór de terugreis hier nog wat flessen vinho verde te komen halen.