Met Jheronimus op weg (3); wisselgeld

Van 13 februari tot en met 8 mei 2016 vindt in het Noordbrabants Museum de expositie ‘Bosch Visions’ plaats. Deze tentoonstelling moet een topper worden in het Jeroen Boschjaar (dat inmiddels ook op de kalender van de Nationale Evenementen staat. Datzelfde overzicht (klik) vermeldt overigens 2015 als het Vincent van Goghjaar: da’s dus twee maal achtereen Brabant aan de bak.)

Wat zal er dan allemaal te zien zijn in genoemd museum? Bij de vulling maakt Den Bosch het zich niet gemakkelijk. Om te beginnen bezit de stad geen enkel schilderij van haar beroemdste zoon. Sterker nog: in heel Nederland bevindt zich slechts op één plek echt werk van Bosch! Het Rotterdamse Boijmans van Beuningen rekent vier schilderijen van Jheronimus tot het eigen bezit (klik).

Voor het bekijken van de rest, moet je naar het buitenland gaan.

Om eigenaren van ‘die rest’ zo ver te krijgen dat ze hun bezit tijdelijk uitlenen aan Den Bosch, is het handig als de vrager wisselgeld meeneemt. Bijvoorbeeld ‘Als wij van u de huppeldepup krijgen, hangen wij uit onze collectie zolang Van Goghs ‘Spittende boerin’ bij u op de lege plek’.

Hoewel het Noordbrabants een meer dan respectabele collectie bezit, weegt zelfs deze stevige Nuenense vrouw niet op tegen een Bosch. Los van de vraag of ‘ons’ museum een trekpleister als dit exemplaar van Van Gogh na Nanjing en Leuven opnieuw een tijdje kwijt wil. Daarom bestaat dat wisselgeld uit een internationaal kunsthistorisch onderzoek, het ‘Bosch Research and Conservation Project’ (klik).

Eigenaren kunnen hun werk(en) van Bosch volgens een gestandaardiseerde onderzoeksopzet laten onderzoeken, analyseren en documenteren. En restaureren op voorwaarde dat die kunstschatten tijdelijk naar het Noordbrabants komen. Of: ‘In dit project werken kunsthistorici, conservatoren en restauratoren uit instellingen over de hele wereld samen om het erfgoed van één van ’s werelds meest creatieve kunstenaars ooit te analyseren en te conserveren’.

De inspanningen van de gelijknamige stichting worden mogelijk gemaakt met o.a. subsidies van het Gieskes-Strijbis Fonds en de Stichting Ammodo.

Een spraakmakend project dus, uitgevoerd door specialisten-van-naam. Of dit voldoende is om museumdirecties en eigenaars over de streep te trekken? In elk geval lijkt sinds 28 mei 2013 de komst van twee triptieken en vier panelen uit Venetië zeker (klik). Eerder (op 8 september 2012) namen verschillende media de uitspraak op van burgemeester Rombouts dat alle tekeningen van Jeroen naar Den Bosch komen (klik).

Dat laatste kan een flinke bijdrage zijn aan het geheel. Het ‘geschatte’ werk van Bosch omvat zo’n 45 schilderijen en tekeningen die zich - verspreid over Europa en Amerika - bevinden in 10 landen, 18 steden en 20 verzamelingen. 22 van de 45 staan op papier en 23 op hout.

Overigens berichtte Omroep Brabant op 21 juni 2008 al dat drie Amerikaanse musea in principe elk één schilderij zouden uitlenen. En dat over de voorwaarden onderhandeld zou worden (klik).

Dit laatste feit wordt herhaald in een bijdrage van Omroep Brabant d.d. 30 mei 2013, en passant zet dit bericht de landentussenstand op vier: Amerika, Italië, België en Duitsland (klik). Wat onze ooster- en zuiderburen toegezegd zouden hebben, kan ik in eerdere nieuwsitems niet terugvinden. Nog even verder napluizen dus. Misschien 'klikt' het later nog.

Hoe dan ook: waar ik nog steeds reikhalzend naar uit blijf zien, is duidelijk nieuws uit steden als Madrid en Rotterdam.

(wordt vervolgd)

Met Jheronimus op weg (1); dokkeren
Met Jheronimus op weg (2); de aftrap