Een aantal defensieve werken speelde in 1629 een rol bij de verdediging van Den Bosch. Aan de Vughterzijde waren dat Fort Anthonie en Fort Isabella. Wat nu nog over is van beide vooruitgeschoven posten, blikt terug op een eerbiedwaardig verleden. Anthonie dateert vermoedelijk van 1597. Daarvan zijn, nadat in 1883 de verbindingsweg met Vught verlegd werd, nu twee (inmiddels gerestaureerde) bastions aan de Dommel min of meer zichtbaar. De conceptie van Isabella moet rond het jaar 1614 liggen. In de eeuwen daarna leidden oorlogen en de kans op een gewapend treffen tot haar verval, maar ook tot haar her-, ver- en ombouw. Ondanks de woelingen van Spaans, Hollands, Frans, Pruisisch en Duits soldatenvolk getuigen de nodige resten van een rijk verleden. Wat nog steeds nagalmt, is de grandeur van de vijfpuntige ster van het fort zelf, plus de tedere schoonheid van de negenpuntige aardwerken aan de buitenzijde.Die buitenste schil van Isabella ken ik als mijn broekzak. Ter plekke probeer ik me steeds opnieuw voor te stellen wat zich hier gedurende de eeuwen heeft afgespeeld en hoe het geheel eruit zag, tot in 1872 het spoor langs de Bosscheweg een hap nam uit het zandgebak. Op het terrein bevinden zich de nodige geklasseerde monumenten. Het geheel bezit volgens de kenners een hoge cultuurhistorische waarde. Knakkers op off-the-road-motoren zijn het geaccidenteerde terrein ook gaan waarderen. Hun eroderende aanwezigheid zal geen wandelaar of jogger kunnen ontgaan.
Anthonie en Isabella waren in 1629 met water omgeven. De grachten stonden lange tijd met elkaar in verbinding. Aan de resten hiervan maakt de completering van de rondweg op rigoureuze wijze een eind, want de erosie van de historie gaat stukken sneller met een shovel. Een voordeel zit ook aan die kaalslag: het zicht op de restjes was nog niet eerder zo duidelijk.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten