Kleingeldstraat

Als het al een begin moet hebben, dan ligt dat in de Kleingeldstraat. De ‘Rue Petite Monnaie’, in een Frans stadje waarvan ik me de naam niet meer herinner, in een jaar dat ik alleen bij benadering kan benoemen. Misschien is het sindsdien dat me opmerkelijke namen van straten en andere geografische punten opvallen.

In de alsnog doorgebroken zomer van 2013 zijn we flink aan de wandel. En meer nog fietsen we. Activiteiten die op de meest onverwachte momenten een pauze kennen omdat ik zo nodig een foto moet maken van bijvoorbeeld het bordje Zomervreugdweg.

Dat was op 13 juli terwijl we de route van Achtkastelentocht fietsen in de omgeving van Vorden. De zondag daarna - in dezelfde omgeving - kwamen we de Zaterdagweg tegen. Afgelopen vrijdag liepen we - op de warmste 2 augustus ooit - over de Hemelse Berg bij Oosterbeek. Richting Doorwerth passeerden we de Italiaanseweg.

De topper dit seizoen noteerde ik op zondag 28 juli in de buurt van Vinkel: de Gedwongen Arbeidstraat. Eerder kwamen we door buurtschappen met namen als Zoggel, Berkt en Munnekens-Vinkel. 'Alles op de fiets', gaat het steeds bij het lezen van dit soort substantieven door mijn hoofd. 'Alles op de fiets', een gedichtenbundel van Rutger Kopland. Hier zie ik de poëzie op blauwe bordjes.

Achter al die opmerkelijke namen schuilt een verhaal. Sommige daarvan leidden de afgelopen jaren al tot blogs. En inmiddels weet ik dat in 1848 Baron van Brakell van kasteel Doorwerth de Italiaanseweg liet aanleggen naar het pas geopende treinstation van Wolfheze. ‘Italiaans’ vanwege het aanzien, mede door de aanwezigheid van haarspeldbochten op de stuwwal.

Bij de Gedwongen Arbeidstraat was mijn eerste impuls: werkverschaffing. Die gedachte blijkt bij meer mensen opgekomen te zijn. Zo ook - lees ik op het internet - bij medewerkers van het BHIC, dat ik gemakshalve nog steeds het Rijksarchief noem. Om zeker van hun zaak te zijn, wordt het grote publiek om raad gevraagd, want altijd is er wel iemand die elders in een vergeten boek heeft gekeken. Een heemkundenaar, in dit geval die aangeeft dat de straatnaam al voor 1890 bestond. Dus ver voor de georganiseerde werkverschaffing van voor en na de Tweede Wereldoorlog. Aannemelijk lijkt volgens de onderzoekers dat de aanwezige arme zandgrond de eigenaar of pachter tot harde arbeid dwong. Hard labeur, om het met de generatie Stijn Streuvels te zeggen.