Gent (2); inklapbaar schilderij

Met prachtig weer is zelfs Lelystad mooi. Kun je nagaan hoe de zon op de 24ste september de binnenstad van Gent laat schitteren! Tijdens een luie brunch op de Korenmarkt trekt de halve wereld aan ons voorbij. Opnieuw valt het me op hoe vaak ik ook in deze Vlaamse stad Italiaans en Spaans hoor. Net zoals in Brussel, Antwerpen, Leuven en Brugge. Aan onze kant van de grens is een stad als Delft populair bij die latijnen.

Langs wat we inmiddels als 'de schandvlek van Gent' beschouwen - de Stadshal in aanbouw - gaan we naar de St.-Baafskathedraal. Daar staat één van de 'Zeven wonderen van België', De Aanbidding van het Lam Gods, geschilderd door Hubertus en Jan van Eyck. Het retabel uit 1432 is een 'must tijdens dit weekend. Hoewel ik de triptiek al eerder mocht bezoeken, imponeert het werk ook nu opnieuw. Een topstuk uit de periode der zogenaamde 'Vlaamse Primitieven'.

Dat vind ik een stomme omschrijving. Vooral dat Primitieven 'wringt' al vanaf dat ik het op de middelbare school voor het eerst hoorde. Het zal wel aan de vertaling vanuit het Frans liggen. Er is niks 'primitiefs' aan. Er zijn meer mensen die de term moeilijk kunnen doorgronden. Eén daarvan is de gids die achter het koor in het Duits een groep door de kapellenkrans leidt. Hij interpreteert de term Vlaams als 'behorend tot de provincie (Oost-)Vlaanderen. De Van Eycks zou je nu Limburgers noemen. Vlamingen konden in die tijd uit een groter gebied komen dan hem op deze zaterdagmiddag in zijn verhaal kennelijk voor ogen staat. Italianen en Spanjaarden verwijzen met respectievelijk fiamminghi en flamencos soms zelfs naar inwoners van boven de grote rivieren. Stadsgenoot Jheronimus Bosch staat in hun kunstgeschiedenisboeken ook in het rijtje Vlaamse Primitieven.

Jan van Eyck wordt in zijn tijd door de Katholieke Koningen zelfs naar Spanje gehaald. Deze Reyes Católicos zijn grote verzamelaars van het werk der Vlaamse Primitieven. En die waardering is gebleven. Nou ja, in een enkel geval valt daaraan misschien te twijfelen. Zo hoor ik buiten iemand het hebben over een 'inklapbaar schilderij, volgepropt met poppetjes en een schaap'. Ik vind die wel zo origineel dat ik er zelfs nu nog schik in heb.

Term Vlaamse Primitieven: http://nl.wikipedia.org/wiki/Vlaamse_Primitieven

De zeven wonderen van België: http://nl.wikipedia.org/wiki/De_zeven_wonderen_van_Belgi%C3%AB