St.-Janspoort: een blik waardig?

Soms wordt de historie van onze stad zomaar zichtbaar. Zaterdagmiddag jl. lopen wij langs de (tweede) Bossche stadsmuur en vertel ik mijn wandelgenote het verhaal van dit verdedigingswerk. Bij de St.-Jansstraat staan we stil bij het hek rond een recente opgraving. De reconstructie van de vestingwerken aan de Westwal en de St-Janssingel loopt al jaren. Ik vind de resultaten een verrijking van het historische centrum. Op de plek waar we nu door het gaas naar archeologische resten van een bolwerk staan te kijken, lag een van de oude toegangspoorten tot de stad. Hier moet een informatiecentrum komen. Er is op dit punt al eerder opgegraven. Onlangs zijn bij vervolgwerkzaamheden nog meer gegevens over het verleden bekend geworden.

Als in 1874 de status van Den Bosch als vestingstad bij wet verdwijnt, sneuvelen al snel onderdelen van de verdedigingslinie. In meer steden die eerder als militair steunpunt onmisbaar waren, gebeurt dit. In Nijmegen bijvoorbeeld blijft nauwelijks iets over van de strategische werken. In Brabants hoofdstad worden de muren langs de grachten grotendeels gespaard; bij afbraak zou de stad onder water lopen. De eigenlijke St.-Janspoort verdwijnt bij het kanaliseren van de Dommel. De bebouwing daarachter wordt met zand decennia lang aan het oog onttrokken. Dat gedeelte is nu weer zichtbaar. Op twee plekken zijn ook de straatstenen weer te zien. 'Die komen hier niet vandaan', zegt de dame naast me. Dat kan wel kloppen, want waar vind je in Nederland nu dit soort keien? Zeker niet in de rivieren zoals in dat het geval is in haar geboorteland. Dat moet ik nog eens uitzoeken.

Op dat moment vraag ik me af hoe dat informatiecentrum eruit komt te zien. De huidige gang van zaken rond een middeleeuwse waterput op de Markt maakt me wat terughoudend. Aan de ontwerpers van dat nieuwe gebouw aan de St.-Janssingel zal het niet liggen: die hebben tot nog toe klasse getoond. Eerder twijfel ik aan de werking van het denkraam bij onze bestuurders en vooral bij dat van onze raadsleden. De huidige gang van zaken rond die put - wel/geen puthuis, wel/geen glasplaat - laat zien tot welk gemillimeter een prijswinnende stad in staat is. Voor wie niet op de hoogte is: de huidige glasplaat boven de put is volledig bekrast geraakt. Er valt niks meer door te zien. De vraag is wat het kost om het geheel, de helft of zelfs een kwart te herstellen. Waarover gaat dit?

Toch droom ik over dat informatiecentrum. En denk ik aan een oplossing zoals onder de vuurtoren bij La Coruña, of het 'Casa del Obispo' in Cádiz, de Romeinse weg in Mérida, de kelders en het badhuis van het 'Casa-Museo Árabe Yusuf al Burch' in Cáceres. Daar is de oude meuk fantastisch opgenomen in de bebouwing. Als Spaanse inspiratiebron ver weg? Ja hoor, maar met googelen blijven de ontwerpers aan de goede kant van hun budget.

Om een zetje in de goede richting te geven, hierbij een link naar de opgravingen bij de Toren van Hercules in La Coruña. Even doorklikken naar 'La conservación'. Een paar maanden geleden kwamen wij als bezoekers binnen bij de Romeinse fundamenten van de toren. Indrukwekkend. Zo zou ook de entree van het Bossche informatiecentrum kun lopen langs de oude weg naar de stad. Ik ben zeer benieuwd naar de uitkomst.

http://www.elpater.com/webtorre/Textomanito.PDF