Toledo (4); kathedraal

'España son más que las playas'. Dat schreef een Spaanse dame me jaren terug. 'Spanje is meer dan strand'. En dat is zo: er is veel prachtig binnenland. Met natuur, dorpen en steden. Dat begon ik toen net te ontdekken.

Toledo blijkt zo'n stad. Dat was zo toen ik er in 2007 voor het eerst verbleef en nu begin december 2011 opnieuw. Als we op de woensdagmiddag vóór het feest van Maria Inmaculada door de straten richting kathedraal stappen, is dat voor oog en oor een groot genoegen. Romeinse, Arabische, Joodse en vooral Castiliaanse elementen vormen een bont geheel. Met temidden van dit alles een gotische kerk die zo overgeplaast lijkt uit noordelijker streken.

Vreemd is dat niet. Als in de dertiende eeuw aan dit godshuis begonnen wordt, is de Franse gotiek populair. Bovendien komt de eerste bouwmeester Martín uit Frankrijk en een belangrijke vijftiende-eeuwse opvolger uit Brussel: Hanequin de Bruselas. Hij, zijn broer Egas Cueman en hun nakomelingen vormen een zeer productieve 'bouwfamilie' in Spanje.

De kathedraal van het Franse Bourges is het uitgangspunt voor de Toledaanse architecten. Om een aantal redenen krijgt het Spaanse bouwwerk een eigen vorm. Alleen al omdat zowel de oude moskee als de aanpalende omsloten 'tuin' door respectievelijk middenschip en klooster 'overkapt' moeten worden. Of liever 'weggemoffeld'. Als je erop gewezen wordt, blijken de resten van de moskee nu nog duidelijk zichtbaar.

Dat Arabische erfgoed is hier niet zo een-twee-drie in het oog lopend. Gemakkelijker ligt dat in Cordoba, waar de moskee goeddeels gehandhaafd blijft. Als teken van de triomferende kerk is in dat tere gebedshuis wel een katholieke kathedraal opgetrokken. Helemaal met de botte bijl ging Karel V aan de slag. Die liet in het delicate Alhambra van lomp paleis planten. Alsof hij hiermee wilde zeggen: 'Granada behoort echt tot het territorium van het Spaanse koningshuis'.

Honden palen hun gebied gemakkelijker af. En bouwkundig ook minder desastreus. Nou ja, da's natuurlijk geklets achteraf.