Mijn blog van april over het Grôôt Bosch Dictee leidde tot een aantal reacties. Om op de belangrijkste in te gaan: mijn grammatica uit 2003 over de Bossche stadstaal ‘Wè zeet uwes?’ is echt uitverkocht. Al jaren. En wie een exemplaar bezit, kan de uitgave onderhand gaan beschouwen als een ‘collectors item’. Via de antiquarische aanbieders is de studie overigens nog wel te koop (bijvoorbeeld via bol.com) voor €21, iets boven de originele prijs.Over het Bosch is niet echt veel aan onderzoeksmateriaal verschenen, buiten uiteraard ‘Kun je door de bomen het Bosch’ nog zien?’, het afstudeeronderzoek uit 1997 van Gerlaine Piters-Jansen naar ‘de linguïstische en sociolinguïstische status van het Bossche dialect’.
Na voltooiing van mijn onderzoek hoorde ik van het bestaan van nóg een Bossche grammatica. Het was de Bosschenaar Bernardus Comelis Josephus Maria van den Eerenbeemt C.Ss.R. die zijn Dialectgrammatica van het Bosch in januari 1930 voltooide ‘in een schoolschrift’. Dit handgeschreven exemplaar bevindt zich in de bibliotheek van de Radboud Universiteit Nijmegen. Dankzij de bemiddeling van Jos Swanenberg kreeg ik daarvan een kopie in handen. Van den Eerenbeemt promoveerde in 1935 op Het kind in onze middeleeuwsche literatuur. Hij was lange tijd docent Nederlands binnen het onderwijs van zijn kloosterorde (Congregatio Sanctissimi Redemptoris).
Inmiddels mocht ik vaststellen dan Van den Eerenbeemts beschrijving van de klanken, woordvorming, zinsbouw en andere bijzondere taaleigenschappen van het Bosch uit 1930 nauwelijks afwijkt van mijn onderzoek dat ik in 2003 sloot. Wel blijkt taalverlies, want sommige woorden uit zijn voorbeeldzinnetjes worden niet meer gebruikt. Wat ik mag aannemen is dat in zijn tijd het Bosch meer gesproken werd; da’s dus ‘vaderlandse geschiedenis’ geworden.
Die vergelijking heb ik in 2005 en 2006) weergeven in drie artikelen in de Bossche Bladen:
'zoó gèk as ənə juin' http://bosschebladen.nl/pdf/2005-3MoersTaal.pdf
‘ənən houtərə klaas’ http://bosschebladen.nl/pdf/2006-1MoersTaal.pdf
‘ənə vèldbonk op ənə werkəndag’ http://bosschebladen.nl/pdf/2006-3MoersTaal.pdf
Eind maart - begin april jl. zond de lokale rtv-zender Boschtion een eigen productie uit over het Bossche dialect. De video brengt in 25 minuten onze stadtaal in beeld. Zogenoemde ‘frequent users’ komen aan het woord; de hierboven genoemde Gerlaine en ondergetekende hebben het over hun onderzoeksresultaten:
http://www.youtube.com/watch?v=0M0TF4aW7Ac&feature=youtu.be
Geen opmerkingen:
Een reactie posten