Schijtschort

Deze foto is gemaakt paaszaterdag 1953. Ik ben net thuis uit 'de Montessori'; de schort komt mee terug voor de was. Het is 12.00 uur geweest, de vasten is gesprongen en ik mag zo uit mijn vastentrommeltje gaan snoepen. Dat doe ik buiten, gezeten op de stoeprand voor ons huis aan de Rembrandtstraat. Voor een kind van vijf is veertig dagen (minus de zondagen) echt wel lang om toffees en babbeltjes 'in te blikken'.

De schort. Bij dat kleuterschooltuniek horen ook sloffen en die hangen in de Nemiusstraat op mij te wachten aan de kapstok. Weggestopt in een stoffen sloffenzak en toch ruikt de betegelde corridor naar voeten. En als het regent naar natte jassen.

Als ik nu in een ander land kinderen in een schooluniform zie lopen, denk ik aan mijn schort. Dat kledingstuk was bedoeld om ons niet vuil te maken, en het ding werkte ook egaliserend. Alsof het rangen en standen wegmoffelde. Ons wees op de waarde van nederigheid en de gevaren van hoogmoed. De wijk op sociaal niveau gelijktrok. Om die bijschavende werking werd na het verschijnen van William Labovs onderzoeksresultaten de overall populair in klassen waar de taalprestaties van kinderen getest dan opgevijzeld werden. Betere kleding – zo bleek – maakte de (Amerikaanse) testers coulanter. En dat vervuilde de gemeten resultaten. Zo bood de schoolschort dus in dubbel opzicht bescherming: kleding en beeldvorming bleven gevrijwaard van ongewenst ´vuil´.

In landen zoals Italië en Spanje is de schoolschort nog een alledaags verschijnsel. Net zoals het schooluniform. Of dat tuniek egaliserend werkt, weet ik niet. Stiekem denk ik dat het de dra(a)g(st)er van blazer en bijpassende rok of broek, voorbereidt op de hang naar het (mantel)pak. Naar die correlatie moet iemand maar eens een promotieonderzoek doen. Geen student(e) uit ons land s.v.p. want deze persoon ontbeert per definitie de smaak om zich smaak- en stijlvol te kleden. En dit zorgt natuurlijk direct voor een ´vervuilende´ blik op de kledinggewoontes der latijnen.
 

Er kleeft letterlijk één nadeel aan de schoolschort. Een euvel dat zich manifesteert als je moet poepen. Dan is het raadzaam om als toiletzitter de achterzijde goed op te trekken om deze daarmee uit de buurt van de billen te houden. Ik was daar op de kleuterschool een keer wat nonchalant in en trof later remsporen aan. Niet in de wc-pot: aan de binnenkant van de schortzoom. Da's mooi voor schut, als je weer in de klas zit. Dan is er sprake van een 'schijtschort'.

De verklaring voor ons handelen zou liggen in de mengeling van genetisch materiaal en opgeslagen herinneringen. Eén ding weet ik zeker: tot op de dag van vandaag 'zit' ik dankzij de schoolschort in het kleinste kamertje met een onbelemmerd 'schootsveld'. 'Als u begrijpt wat ik bedoel', om Ollie B. Bommel te citeren.