Apenstreken (2); maak af!

Wat ik heel goed kan, is iemands gedachten raden. En ook: de bedoeling van een ander inschatten. Correctie: dat kon ik. Of liever: daar meende ik heel mijn leven al een kei in te zijn. Na een harde leerschool, heb ik die vaardigheid uit mijn lijstje van persoonlijke kwaliteiten en bekwaamheden geschrapt. Degene die mij daartoe bracht, ben ik eeuwig dankbaar.

'Invullen', de mens kan daar uren aan besteden. Van te voren bedenken wat A. zal doen als jij X voorstelt. Of hoe B zal reageren wanneer jij met Y op de proppen komt. Ik noem maar wat. En misschien weet u als lezer van dit stukje nu al hoe de tekst verder gaat. Wedden? Schijnvaardigheden blijken weerbarstig.

Wat ik inmiddels begrijp is dat deze 'voorzienende' activiteit zeer menselijk is. Het zit bij ons ingebakken dankzij de evolutie. Ik kan er dus niks aan doen, zeg maar. En dat besef vormt een fijne start zo u de wens zou kunnen gaan koesteren om ook bij eerdergenoemde 'school' op geheel vrijwillige basis in de leer te gaan.

De aanvechting om te bedenken hoe het verwachte handelen van A, B of C zou kunnen zijn, lijkt te stoelen op onze overlevingsdrang. Onze zeer verre voorouders leefden in een gevaarvolle omgeving. Wilde dieren vormden niet de enige bedreiging: ook soortgenoten die onverwacht op je pad kwamen, konden jou als prooi zien. Zaak was dus zo snel mogelijk te beoordelen, wat voor vlees je in de kuip had. En dat was niet zo moeilijk te zien als iemand zwaaiend met een mammoetbot op je toesnelde. 'Maak af!, dacht de wandelaar, en stak de knuppelaar met een speer dood.

'Invullen' is een van de oervaardigheden die de mens heeft helpen overleven. Helaas was niet elk signaal zó duidelijk als bij het voorbeeld van zojuist, dus zat de primitieve mens er regelmatig naast. De moderne mens doet dat ook. 'Dat had ik niet verwacht', 'Beter dan ik dacht', 'Dat valt me van je tegen', 'Had je niet eerder kunnen komen'. Maak zelf dit rijtje maar af. Volgens onderzoeker Victor Lamme is het niet dat die ander minder of meer presteert: het is onze vaardigheid om in te schatten die te kort schiet.

Met die wetenschap probeer ik te overleven. En wat blijft het leuk om de gedachte van een ander af te maken.

Die foto, inderdaad. Terwijl ik als manneke met de armen ´crawlend´ het Maaswater doorklief, loop ik met beide voeten mee over de rivierbodem. Op dat moment kan ik nog geen slag zwemmen. Ik doe alsof. Valt u deze uitkomst tegen? Een verwachting maakt u wel mooi zelf.