maandag 16 januari 2012

Spaanse zakkenwasser

Beste vrienden,

Hier op Tenerife is carnaval een groot feest. Zeker dat in de hoofdstad Santa Cruz de Tenerife. Het staat bekend als het grootste Zuid-Amerikaanse spektakel na dat van Rio de Janeiro.

Verwonderlijk is dat niet echt. De Canarische Eilanden vormden eeuwenlang de Spaanse springplank naar 'Las Américas'. Bovendien hebben veel 'canareños' door emigratie sterke persoonlijke banden met dat deel van de wereld. Ook de taal hier is erdoor beïnvloed.

Ik heb nog niet kunnen ontdekken of op dit eiland tijdens de carnaval met de 'pelele' wordt gesmeten. Binnenkort bus ik naar de hoofdstad en doe ik daar navraag. Elders in Spanje bestaat dat gebruik wel. Vrouwen dragen aan de vier punten een kleed rond met daarop een stropop. Deze 'kerel' wordt om de zoveel tijd omhoog gegooid (en opgevangen). Het slachtoffer ondergaat deze behandeling zonder enige tegenwerking.

Deze 'pelele' staat symbool voor de stoere bink, de macho die in wezen niet meer is dan een janhen, een slapjanus, een zakkenwasser. Zeker met carnaval kan je met dat 'machismo' de draak steken. Francisco Goya heeft er in 1791 een werk aan gewijd, bedoeld als voorbeeld voor een te weven tapijt. Een 'pelele' is ook een 'kontenkruiper' die ja en amen tegen zijn baas zegt om in het gevlei te komen, om zijn baan te behouden dan wel te verbeteren.

In de toenmalige Spaanse Nederlanden raakte het gehannes met de stropop ook bekend. In de stad Mechelen wordt tijdens optochten de 'pelele' nog steeds de lucht in gesmeten. 'Dieje mens' staat er bekend als 'Opsinjoorke'. Op een keer belandde de luchtreiziger in het publiek. Degene die het gelanceerde projectiel op zijn test kreeg, vluchtte. Het leek er even op dat hij de pop wilde ontvoeren en hij kreeg slaag. Het slachtoffer was een Antwerpenaar, een 'sinjoor'. Vandaar de naam dus.

Terwijl ik mij hier 'in retraite' voorbereid op het Oeteldonkse carnaval, gaat het 'gruupke' waarmee ik over iets meer dan een maand het feest der feesten vier, door met de voorbereidingen. Van groot belang daarbij is de act die we opvoeren bij het 'Inhalen van de Prins' op carnavalszondag. Graag breng ik jullie het gesmijt met de zakkenwasser onder de aandacht. We hebben genoeg vrouwen in het clubke om van het kleed een schietstoel te maken. En de mannen? Die praten met het publiek. Beklagen hun lot. Spelen mee met het cliché.

Beste voorbereiders, ik verneem graag jullie reacties op deze suggestie.

Met hartelijke groeten uit Los Christianos, Harry.

Meer over de Mechelse traditie: http://nl.wikipedia.org/wiki/Opsinjoorke

Geen opmerkingen:

Een reactie posten