In de voormalige Spaanse
Lage Landen zal het jaartal 1568 direct de relatie leggen met het begin van de
Tachtigjarige Oorlog. In hetzelfde jaar kreeg Filips II te maken met een tweede
opstand binnen zijn rijk. Die was van korte duur: in 1571 werd de muitende
partij verslagen en begon de deportatie van de dwarsliggers. Een aantal 'moriscos' werd
ook tot slaaf gemaakt en verkocht binnen Spanje.
Met
de val in 1492 van Granada - en daarmee van het laatste Arabische rijk op het
Iberisch Schiereiland - werd de Reconquista afgerond. De positie van overwonnen
mohammedanen veranderende door bijvoorbeeld de opdracht om katholiek te worden.
Ze werden tweederangsburgers en uiteindelijk leidde hun ongenoegen over deze
behandeling in het voormalige ‘Rijk van Granada’ tot een gewelddadige
uitbarsting. De strijd staat nu bekend als La Rebelión de las Alpujarras. In de
historiebeschrijving van menig wit dorpje dat wij bezoeken, wordt deze opstand
vermeld. Ook zijn er bijna overal andere verwijzingen naar het Arabische
verleden. Soms wat verborgen, zoals de aanwezigheid van een bron in Bédar met Arabisch
opschrift. Dan weer meer in het oog lopend, zoals de Arabische baden in de
palmenstad Elche (Valencia). En een beeldhouwwerk in dezelfde plaats dat verbonden is de in
Spanje populaire festiviteit ’Moros y Cristianos’.
Overigens bestaat er
inmiddels de nodige interne kritiek op de term ‘reconquista’, een begrip dat pas
tijden na de afronding van de oorlogshandelingen ingevoerd werd. Eerder zou
sprake zijn van een ‘conquista’, een verovering, dan van een herovering. De vorsten
uit het autonome Navarra, Castilië, Léon etc. waren niet uit op de restauratie
van het voormalige Visigotische rijk dat het schiereiland omspande. Het
katholieke geloof terugbrengen werd uiteraard ook aangehaald als motief voor het
streven naar machtsuitbreiding.
Filips II zette de
politiek voort van zijn voorgangers: ieder over wie hij regeerde moest
katholiek zijn en blijven. De deportatie van de moslims ging door en de ongehoorzame
aanhangers van de gereformeerde stroming konden op straf rekenen. De verbanning
- vaak naar het huidige Marokko - van de mohammedanen werd begin 17de eeuw
voltooid.
Toch zijn er anno nu
personen die vinden dat daarmee de Reconquista nog niet ten einde is. Dit
geluid is populair binnen een nieuwe politieke partij: Vox. Na de dood van
dictator Franco in 1975 kende de Spaanse politiek decennialang twee richtingen:
links (PSOE) en rechts (PP). Inmiddels zijn er meer wegen die naar Rome leiden
en sindsdien wordt het steeds moeilijker om een werkbare regeringscoalitie te
vormen.
Vox is rechtser dan de Partido Popular (PP), en met een fikse score
tijdens de laatste nationale verkiezingen is deze zeer conservatieve club inmiddels
een machtsblok van betekenis is geworden op regionaal en landelijk gebied. Het
gezin moet weer de hoeksteen der samenleving worden en allerlei ‘afwijkingen’
zijn taboe: abortus, huwelijken tussen personen van hetzelfde geslacht,
niet-katholieke overtuigingen.
Een belangrijke vent
binnen Vox is Francisco Javier Ortega Smith-Molina, de tweede man van die
partij. Martiaal franquist tot op het bot. Ben benieuwd welke rol hij speelt
bij de lokale uitvoering van ‘Moros y Cristianos’.
Als op 2 januari 2020 Granada
de inname van de stad in 1492 herdenkt, staat hij met zijn ‘reconquista’-ideeën
vooraan. Met zo’n achternaam die naar Spaanse, Engelse en Italiaanse wortels
verwijst, lijkt het me een zware opgave voor de Argentijns-Spaanse drager
hiervan om vol te houden ‘dat hij van alle vreemde smetten vrij’ is. Iets
dat speelt bij meer xenofobe politici.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten