19/05
Manuel II was de laatste koning van Portugal.
Na zijn afzetting in 1910 leefde hij in Engeland. Zo kwam het familiepaleis van
‘het huis van Bragança’ leeg te staan. Nu is het - met stichting als rechtsvorm
- open voor het publiek. Het gebouw is - aan het ruime centrale plein in Vila
Viçosa - de grote buurjongen van ‘onze’ pousada
We bezoeken het paleis o.l.v. een gids. Op
zondag vinden de rondleidingen alleen in de landstaal plaats. We blijken de
enige buitenlanders in de groep. Het Portugees lijkt op het Spaans. Zeker als
je het leest. Uitgesproken klinkt het als ‘boejz de goejz de beujz’. Dankzij de
kennis die we van het Spaans hebben, weten we voldoende te ontcijferen om het
verhaal te kunnen volgen. In navolging van de Duitse komiek Hans-Peter Kerkeling
noemt mijn vrouw onze prestatie ‘baby-Portugees’.
Als eerder gezegd, is het in tegenstelling
tot onze vroegere tochten hier, niet (echt meer) nodig om Frans te spreken:
Engels is de gezamenlijke taal geworden. Spaans had ook gekund, alleen is dat
in dit land net zo geliefd als het Duits in Polen.
Het voelt als een bezoek aan Het Loo in
Apeldoorn. (Met dit verschil uiteraard dat het huis Oranje-Nassau nog op de
troon zit en de regerend vorst zijn getwitterde felicitaties aan Duncan
Laurence lekker zen kan onderteken met WA en Máxima.)
Heel prachtig allemaal. Veel kunst en
ambacht. Waaronder wandkleden uit Brussel en Mechelen, plus tapijten uit
(inderdaad) Arraiolos. Op het toppunt van macht woonden er 500 personen: de
hertog, een roedel edelen en bedienden. ‘En maar mee-eten’, riep Wim Sonneveld.
In de keuken tel ik al gauw 300 koperen pannen. (Er was een blinde hoek; ruw
geschat kom ik 400.) Hierna gaan we naar de tuinen en hier mogen we foto's maken. We verlaten het complex via de 'Poort der Knopen'.
Na de laatste koning volgden tot 1926 de
verschillende (45) kabinetten elkaar snel op. Om een eind te maken aan de
stoelendans, verscheen er (zoals vaak) een sterke man op het toneel en wel in
de persoon van António de Oliveira Salazar. In buurland Spanje gebeurde in
ongeveer dezelfde tijd ongeveer hetzelfde. De republieken van Salazar en Franco
hielden het op dictatoriale wijze bijna vier decennia uit. Van Salazar moet
gezegd worden dat hij al snel de staatskas op orde had en het analfabetisme in
1940 teruggebracht had van 80% tot onder de 50%. Verder was het, zoals in
Spanje, ellendig voor wie niet in de pas liep. Tot veler verbazing werd in 2007
tijdens een radio- en tv-referendum dezelfde Salazar met 41% verkozen tot de
grootste Portugees aller tijden.
Na de laatste koning volgden tot 1926 de
verschillende (45) kabinetten elkaar snel op. Om een eind te maken aan de
stoelendans, verscheen er (zoals vaak) een sterke man op het toneel en wel in
de persoon van António de Oliveira Salazar. In buurland Spanje gebeurde in
ongeveer dezelfde tijd ongeveer hetzelfde. De republieken van Salazar en Franco
hielden het op dictatoriale wijze bijna vier decennia uit. Van Salazar moet
gezegd worden dat hij al snel de staatskas op orde had en het analfabetisme in
1940 teruggebracht had van 80% tot onder de 50%. Verder was het, zoals in
Spanje, ellendig voor wie niet in de pas liep. Tot veler verbazing werd in 2007
tijdens een radio- en tv-referendum dezelfde Salazar met 41% verkozen tot de
grootste Portugees aller tijden.
Toen ik drie weken terug op een zeer verlate
boemel stond te wachten in het Italiaanse Caravaggio, riep ik naar mijn nichtje
toe dat onder Mussolini - ook zo’n frisse fascist - in elk geval hún treinen op
tijd liepen!
Iets verderop bevindt zicht het Museo do Mármore.
Op veel plekken in deze streek zie je - vergelijkbaar met de afvalbergen bij de
(voormalige) steenkolenmijnen - in dit geval hopen witte, dooraderde blokken
boven het landschap uitsteken. Onbruikbaar. Wat voldoende zuiverheid bezit,
maakt Portugal, na Italië, tot tweede marmerproducent van de wereld. Over een
oppervlakte 40 bij 12 km zit hier (voorlopig nog) genoeg in de grond. Het
resultaat van eeuwen ‘druk’ op samengeperste (schelpen)kalk uit tropische
zeeën, over klimaatverandering gesproken.
De stad noemt zich ‘Vila de Mármore’. In de
periode 19 28 juli vindt hier de eerste editie plaats van een internationale ‘marmermeeting’ plaats: ‘Alstones. Alentejo’s Stones in the
World’.
De familie keerde zoals bij veel gastarbeiders uit Griekenland, Spanje en Portugal het geval was, na enige tijd terug. Haar vader - hij had in zijn jonge jaren in het marmer gewerkt - kreeg op latere leeftijd last met ademhalen. 80% van de beroepsbevolking van het stadje is rechtstreeks of indirect betrokken bij de marmerindustrie. Het werken in de dagbouw (bij de particuliere ondernemingen) wordt in de praktijk geleerd. Omdat mond-neuskapjes en oorbeschermers niet populair zijn, komen stoflongen en doofheid vaak voor.
Mijn moeders vader Harrie en haar broer Jan - steenhouwers - leden eveneens aan silicose.
Wat is niet wist: marmer is poreus.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten