Dwars door Spanje (11); Cuenca

Op zaterdag 30 juni 2018 rijden we van Jaén richting Cuenca. Tot aan de ‘pas’ die de overgang tussen Andalucia en Castilla la Mancha vormt, loopt de weg door een wel zeer olijfbomenrijk deel van Andalucia. Na een tijdje, vooral als we Manzanares voorbij zijn, volgt een zee van wijngaarden in een vlak en bij tijden licht heuvelend landschap. Op een enkel dorp en wijnhuis na, lijkt hier niemand te wonen. 

We eten onderweg langs een binnenweg net voor we afslaan naar Cuenca. We klimmen langzaam langs rivier en korenvelden. 

Het oude hooggelegen Cuenca is een clustering van huizen en kerken die uit de rotsen lijkt te groeien, op een punt waar twee rivieren samenvloeien.

We lopen eind van de middag vanuit de benedenstad, waar we in een hostal verblijven, langs de voet van de rots waarop de bovenstad zich bevindt. Na wat inleidende druppels valt er ineens een flinke bui. Wanneer regen en onweer weggetrokken zijn, lopen we bij een aangename temperatuur terug. Morgen zullen we omhoog gaan, het oude centrum in. 

Het begint te schemeren. In de buurt van het hostal drinken we om 21.30 uur een glas wijn om vervolgens wat verderop op een terras gegrilde groente en een tostada tomaat, gerookte ham, Manchegokaas op te peuzelen.

Op de ochtend van 1 juli gaan we te voet de bovenstad in. Een flinke klim. Volgens de beschrijving waren het de Arabieren die deze vesting stichtten in elk geval voor 784. De herovering door Alfonso VIII, koning van Castilië vond plaats op 21 september 1177. Waarna het Arabische karakter langzaam naar de achtergrond verdween. Op de plaats van de grote moskee kwam een romaanse kerk die werd opgevolgd door een godshuis in Bretons-gotische stijl. Ook dat exemplaar werd uitgebouwd, waardoor de bezichtiging met audiogids een tocht langs allerlei bouwstijlen wordt: van Vlaams-Spaanse gotiek tot rococo. De neogotische voorgevel dateert (pas) uit de vorige eeuw.

Mede in het kader van mijn zoektocht naar het wezen van de abstracte kunst en het ‘zijn’ van het sublieme bezoeken we achter de kathedraal het ‘Museo de arte abstracto Español’. Het wordt een prettig en op sommige momenten ‘verblijdend’ studieuur.

Het museum, gesticht de kunstenaars zelf (lieden van de generatie ‘50/‘60 vorige eeuw) en een mecenas, bevindt zich in een aantal zogenoemde ‘casas colgadas’, huizen die net als de rest van de bovenstad op en tegen de rotsen hangen en in dit geval er zelfs een beetje overheen. Binnen mogen geen foto’s gemaakt worden. Voor verder thuisstudie noteer ik de volgende namen: Gustavo Torner: donker, Lucio Muñoz: hout, Antoni Tàpies: Y, Fernando Zóbel (initiatiefnemer): vierkantjes, Francisco Farreras: stenen/touwen.

Na afloop kopen we een aantal fotokaarten van voor ons opvallende werken. Tijd voor ´el menú del día´.

Cuenca telt een tunnelstelsel. Over het ontstaan, functie en omvang bestaat een serie mythes. In 2009 werd o.l.v. een tweetal archeologen begonnen met een minutieus onderzoek. De resultaten daarvan zijn te zien in de oude onderaardse schuilkelder van Alfonso VIII. De ontdekte ´tunnels´ boden onderdak in geval van oorlog (ook tijdens de Spaanse Burgeroorlog 1936-1939), waren er voor drinkwatertransport, dienden als crypte en gevangenis, etc. 

Op zondagen dag staat de Alfonso´s schuilplaats vier keer open voor het publiek, waarvan tweemaal ‘teatralizado’ om 13.00 en 18.00 uur. Wij kopen om 10.15 uur twee tickets voor die speciale presentatie en moeten afwachten, want dat ´theater´ gaat bij minimaal acht belangstellenden. Om 12.45 uur wordt de eerstvolgende rondgang afgelast. We spreken af te bellen om 17.30 uur. Ook dan staat de teller nog steeds op twee. Ik kan de kaartjes terugbrengen, en krijg behalve het entreegeld ook het boekwerkje ´La Cuenca Subterránea´. Het blijkt geschreven door de archeologen die het onderzoek leidden. Met tekeningen, plaatjes en foto´s. (Inmiddels heb ik de boeiend geschreven tekst gelezen.)

Om 22.30 uur hebben we nog wat trek. We gaan bij La Blonda op het terras zitten en bestellen wat kleine hapjes. We beoordelen de schaal met een assortiment kroketjes als de beste verzameling ooit gegeten. Magnifiek.